Trwają prace nad zmianami w ustawie o cudzoziemcach

W dniu 22.10.2021 roku wpłynął do Sejmu rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach i niektórych innych ustaw. Projekt ma na celu przede wszystkim usprawnienie i przyspieszenie postępowań w sprawach zezwoleń na pracę, zezwoleń na pracę sezonową i oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi regulowanych ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Najważniejsze zmiany dotyczą zatrudniana cudzoziemców na podstawie oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi przez obywateli 6 wybranych państw (Armenia, Białoruś, Gruzja, Mołdawia, Rosja, Ukraina). Polegają one na:
1) wydłużeniu z 6 do 24 miesięcy okresu, którego może dotyczyć jedno oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi;
2) likwidacji 12-miesięcznego okresu rozliczeniowego, co umożliwi powierzanie cudzoziemcowi pracy bez przerwy na podstawie kolejnych oświadczeń;
3) uzależnieniu wpisu oświadczenia do ewidencji od zapewnienia przez pracodawcę porównywalnego wynagrodzenia.
Przewiduje się, że dzięki tym zmianom znaczna część pracodawców będzie rezygnować ze składania w urzędach wojewódzkich wniosków o wydanie zezwolenia na pracę, decydując się na prostszą procedurę związaną ze złożeniem oświadczenia w powiatowych urzędach pracy.
Ponadto likwidacja okresu rozliczeniowego spowoduje usunięcie problemów, z jakimi borykają się pracodawcy w określaniu możliwego czasu powierzenia pracy zgodnie z oświadczeniem (zwłaszcza w kontekście niepewnych informacji o podjęciu lub zakończeniu pracy w związku z wcześniej składanymi oświadczeniami), jak również usunięcie niepewności prawnej dla pracodawcy i cudzoziemca w kwestii uprawnienia do powierzenia/wykonywania pracy w związku ze złożonym oświadczeniem, proponowane zmiany mają związek z wydłużeniem możliwego okresu pracy na podstawie oświadczenia.
Duże znaczenie będzie miała zmiana przepisu dotyczącego wpłat wnoszonych w związku z wnioskami w sprawie zezwoleń na pracę sezonową. Art. 90a ust. 2a ustawy o promocji zatrudnienia będzie uzupełniony o odniesienie do wniosków o przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową, aby wpłaty związane z takimi wnioskami były traktowane tak samo jak wpłaty związane z wydaniem zezwolenia na pracę sezonową.
Projekt przewiduje również zmianę warunków i sposobu umorzenia postępowania w sprawie wydania zezwolenia na pracę sezonową. W 2019 r. prawie 50% postępowań ws. wydania zezwolenia na pracę sezonową było umarzanych w drodze decyzji starosty. Natomiast według projektu postępowanie będzie ulegać umorzeniu z mocy prawa, jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie przedstawi kopii ważnego dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w razie niezgłoszenia przyjazdu cudzoziemca do pracy w ciągu 120 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonego we wpisie do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej lub gdy postępowanie stanie się bezprzedmiotowe (tj. w dniu upływu terminu zakończenia pracy określonego we wniosku lub z końcem roku kalendarzowego, w którym cudzoziemiec miał wykonywać pracę).
W dodanym art. 88p ust. 12 przewidziano, że w związku z umorzeniem postępowania nastąpi unieważnienie wpisu wniosku do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej. Z kolei w zaświadczeniu o wpisie wniosku do ewidencji będzie zawarte pouczenie, że traci ono ważność
w okolicznościach określonych w art. 88p ust. 10 pkt 1–3. Takie rozwiązania są niezbędne, aby po umorzeniu postępowania praca cudzoziemca na warunkach określonych w zaświadczeniu nie była uznawana za legalną.
Projekt przewiduje także możliwość wprowadzenia ułatwień w zakresie udzielania zezwoleń na pracę i zezwoleń na pobyt czasowy i pracę dla cudzoziemców, którzy będą wykonywać pracę u przedsiębiorców prowadzących działalność o znaczeniu strategicznym dla gospodarki narodowej. Minister właściwy do spraw gospodarki będzie mógł w drodze rozporządzenia określić listę podmiotów prowadzących taką działalność. Wnioski o udzielenie zezwoleń związanych pracą u takich przedsiębiorców byłyby rozpatrywane w pierwszej kolejności.

W projekcie przewidziano również rozszerzenie grupy cudzoziemców mających dostęp do usług powiatowych urzędów pracy na osoby przebywające na terytorium Polski na podstawie wizy wydanej na podstawie art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy o cudzoziemcach oraz osoby ubiegające się o udzielenie ochrony międzynarodowej, które posiadają zaświadczenie wydane na podstawie art. 35 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przewidziano również dodanie szczególnych przepisów dotyczących tzw. beneficjentów Umowy o Wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej.

Zmiany w art. 1 ust. 3 pkt 2 oraz w definicji bezrobotnego mają na celu zapewnienie dostępu do usług rynku pracy, zasiłków itp. świadczeń obywatelom Wielkiej Brytanii i członkom ich rodzin, będącym tzw. beneficjentami Umowy o Wystąpieniu, a także zapewnienie możliwości nabycia statusu bezrobotnego i korzystania z usług rynku pracy (bez prawa do zasiłków itp. świadczeń finansowych) cudzoziemcom posiadającym wizę wydaną w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy o cudzoziemcach (tzw. humanitarną) lub zaświadczenie wydane na podstawie art. 35 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast zmiana w art. 43 ust. 1 pkt 9 zapewni możliwość korzystania z usług rynku pracy cudzoziemcom zarejestrowanym, jako poszukujący pracy, którzy posiadają wizę wydaną w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy o cudzoziemcach lub zaświadczenie wydane na podstawie art. 35 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W projekcie przewidziano także m.in.:
• uchylenie „martwych” przepisów przewidujących możliwość składania oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy w określonych zawodach cudzoziemcowi, który nie może korzystać z oświadczeń ze względu na brak obywatelstwa określonego państwa;
• zmiany w przepisach określających grupy cudzoziemców uprawnione do wykonywania pracy (m.in. w celu dostosowania do zmienianych przepisów ustawy o cudzoziemcach);
• uwzględnienie w przepisach przewidujących możliwość wykonywania pracy na innych warunkach niż określone w zezwoleniu na pracę przepisów odrębnych dot. zmiany warunków wykonywania pracy (przepisów Kodeksu pracy i ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID¬19, innych chorób zakaźnych oraz związanych z nimi sytuacji kryzysowych).
17.11.2021 r. na posiedzeniu Sejmu odbyło się trzecie czytanie projektu (nr druku 1681). Prace nad ustawą nadal trwają.,